تأثیر مراحل مختلف رشد بر ارزش غذایی گیاه مرتعی Stipa capensis در استان بوشهر

این تحقیق، به‌منظور تعیین ارزش غذایی گیاه Stipa capensis (بهمن) در مراحل مختلف رشد در سه منطقه مرتعی استان بوشهر از آذر 1390 تا اردیبهشت 1391 انجام شد. نمونه‌برداری از گیاه، در مراحل رویشی، گلدهی و بذردهی، به‌طور تصادفی انجام شد که مساحت هر یک از مناطق حدود 50 هکتار می‌باشد. نمونه‌های هر مرحله در هر منطقه، از نظر میزان ماده خشک، پروتئین خام، خاکستر، چربی خام، انرژی خام، کلسیم، فسفر، پتاسیم، منیزیم، سدیم، آهن، منگنز، روی و مس به‌روش استاندارد AOAC، میزان الیاف نامحلول در شوینده خنثی (NDF)، الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (ADF) و لیگنین با روش Van Soest و قابلیت‌هضم‌های ماده خشک، ماده آلی و ماده آلی در ماده خشک، با روشTilley  و Terry آزمایش شدند. داده‌ها در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تیمار (مراحل رشد) و سه تکرار یا بلوک (مناطق مرتعی) تجزیه آماری شدند. نتایج نشان داد که میانگین ماده خشک، پروتئین خام، خاکستر، چربی، NDF، ADF، لیگنین و قابلیت‌هضم‌های ماده خشک، ماده آلی و ماده آلی در ماده خشک گیاه در سه مرحله به‌ترتیب 69/95، 43/12، 72/12، 32/4، 53/60، 53/29، 48/4، 48/60، 25/60 و 55/54 درصد، انرژی خام 4203 کیلوکالری در کیلوگرم و میانگین کلسیم، فسفر، پتاسیم، منیزیم، سدیم، آهن، منگنز، روی و مس به‌ترتیب 57/0، 13/0، 84/1، 21/0، 09/0 درصد و 246، 35، 4/23 و 3/6 میلی‌گرم در کیلوگرم بود. میزان پروتئین خام، خاکستر، NDF، ADF و لیگنین S. capensis در مراحل مختلف، با هم تفاوت معنی‌داری داشتند (05/0P<) و با افزایش سن، پروتئین خام گیاه کاهش ولی NDF، ADF و لیگنین آن افزایش یافت. اما بین ماده خشک، چربی و انرژی خام آن در سه مرحله، تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد (05/0S. capensis کاهش و سدیم آن افزایش معنی‌داری یافت (05/0P<). این گیاه در مراحل رشد رویشی و گلدهی، می‌تواند بخش زیادی از نیاز پروتئینی و انرژی گروه‌های مختلف گوسفند و بز را تأمین نماید. میزان کلسیم، پتاسیم، منیزیم، سدیم، آهن و منگنز گیاه در مراحل مختلف، بیشتر از حد بحرانی آنها برای گوسفند و بز بود؛ اما فسفر و مس آن در سه مرحله و روی در مراحل گلدهی و بذردهی، کمتر از این حد بود. به‌طور کلی این گیاه به‌ویژه در مراحل رویشی و گلدهی برای استفاده دام‌های چراکننده مناسب بوده و در صورت امکان باید نسبت به ازدیاد آن در مراتع مشابه اقدام شود.